Ταξιδεύοντας στην ήσυχη νύχτα

Το έντυπο με τη μεγαλύτερη άνθηση στα χρόνια του ίντερνετ είναι ο «Economist». Aπό 500 χιλιάδες φύλλα, ανέβηκε και ξεπέρασε το εκατομμύριο μέσα σε δέκα χρόνια. Και ανεβαίνει σταθερά. Έχει και ένα site, με τη μισή ύλη κλειδωμένη, και καθόλου αποκλειστικό web content. Δεν έχει μπλογκ, και ούτε επιτρέπει τα σχόλια των μερακλήδων σέρφερ. Πιστεύει στην παλιά, καλή δράση της επιστολογραφίας - όταν ο άλλος κάθεται να γράψει μια σοβαρή άποψη, χωρίς την εφίδρωση και τα αναμμένα αίματα του ψηφιακού πινγκ πονγκ, για το οποίο μετά πολλοί ντρέπονται. Μάλιστα, προς επίρρωσιν της άποψής του, σε μια διαφήμισή του, αναδημοσιεύει τα χαζά μπινελίκια από ένα μπλογκ της «Guardian» (η οποία φέτος έχασε σοβαρά φύλλα!), ρωτώντας: «Είναι αυτό επικοινωνία;».

Η άλλη μεγάλη διαφαινόμενη επιτυχία της χρονιάς, το «Monocle» του Tyler Βrule, είναι επίσης ψηφιακά σνομπ. Ολόκληρο το site του είναι συνδρομητικό και το τρομερό hype με τη συνακόλουθη διαφήμιση οφείλεται αποκλειστικά στην τυπωμένη εκδοχή του.

Υπάρχουν και αντίθετα παραδείγματα. Η ψηφιακοί «New York Times» δεν κατάφεραν να προσελκύσουν τους συνδρομητές που ήθελαν, και αναγκάστηκαν να προσφέρουν δωρεάν το περιεχόμενό τους. Μέσα σε μια βδομάδα οι unique visitors διπλασιάστηκαν, ωστόσο η διαφήμιση έμεινε εκεί που ήταν, καθηλωμένη. Στο site της «Guardian» μπαίνουν καθημερινώς 15 εκατομμύρια unique visitors, και αυτές τις μέρες η σπουδαία βρετανική εφημερίδα ετοιμάζεται να καθελκύσει την ψηφιακή «Guardian America». Σε δηλώσεις τους πολλοί συγκλητικοί των media πιστεύουν ότι το μέλλον πρωτίστως είναι στο ίντερνετ: Οι εφημερίδες θα οδηγήσουν σε ψηφιακές κοινότητες. Και ήδη η διαφημιστική αύξηση στο διαδίκτυο ήταν φέτος η μέγιστη που σημειώθηκε ποτέ - σε μερικούς τομείς ξεπέρασε την έντυπη!

Τι συμπέρασμα βγαίνει από τα ανωτέρω παραδείγματα; Απλώς δεν βγαίνει! Ο καθένας μπορεί επί ώρα να επιχειρηματολογεί και προς τη μια και προς την άλλη κατεύθυνση. Στα ποικιλώνυμα sites που παρακολουθώ για τις ζυμώσεις των media, επικρατεί απόλυτη σύγχυση και ανασφάλεια. Ακόμα και για το «καυτό» free press τα σήματα είναι μεικτά: Η «metro», σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της, «είχε πολύ απογοητευτικά αποτελέσματα φέτος». Αρκετές free εφημερίδες έκλεισαν στην Ευρώπη. Από την άλλη, όλες ανεξαιρέτως οι εφημερίδες επί πληρωμή (με την οριακή εξαίρεση των «Financial Times») πέφτουν σταθερά και πέφτουν πολύ! Μύλος!

Σε αυτήν τη ρευστή και αδιαμόρφωτη κατάσταση, νομίζω ο καθένας πρέπει να κάνει εκείνο που του ταιριάζει. Δεν είναι όλα για όλους. Η «αυστηρότητα» του «Economist» αποδείχτηκε σωστή γιατί ταιριάζει με την αγλύκαντη «αυστηρότητα» των απόψεών του. Το «Monocle» θέλει να είναι δύσκολο, από στυλιστική επιλογή μάρκετινγκ. Η «Guardian» θέλει να είναι χρήσιμη, να προάγει κοινωνικά θέματα σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα πλήθη - η ψηφιακή εκδοχή της (παρά τα μπινελίκια) είναι ένα από τα συγκινητικότερα παραδείγματα εφαρμοσμένης ηλεκτρονικής δημοκρατίας. Το μοντέλο του ίντερνετ που θα φέρει λεφτά στον έναν, μπορεί να είναι καταστροφή για τον άλλον. Το ίντερνετ δεν είναι Ελδοράδο - είναι ένας ωκεανός από νέες εφαρμογές: παίρνεις μόνο εκείνες για τις οποίες είσαι προετοιμασμένος. Κι αυτό δεν έχει να κάνει ούτε με τεχνογνωσία ούτε με ηλικία. Στην Ελλάδα ο πιο επιτυχημένος μπλόγκερ, μακράν, ήταν ένας άντρας 72 ετών: ο Νίκος Δήμου!

Όμως δεν εξαντλείται εύκολα το θέμα. Κάποια στιγμή θα επανέλθουμε.

(Αναδημοσίευση από το editorial της Lifo της 25-10-07)