Avatars και ανωνυμία των χρηστών

Απόσπασμα από άρθρο του Λουκά Αθανασίου στον δικτυακό τόπο "Istros"
www.flytoistros.com/modules.php?name=Reviews&rop=showcontent&id=44

(Αναφερόμενος στην τηλέ-επικοινωνία και στην επικοινωνία μέσω του Internet, όπου μεσολαβεί "το μέσον" (βλ. τηλέφωνο, υπολογιστής) για την επίτευξη της επικοινωνίας)

"...το μέσον, στο οποίο βασικές, σχεδόν αρχετυπικές έννοιες όπως ο χρόνος, ο τόπος, το πρόσωπο, αλλοιώνονται από τη φύση του...Το μέσο επεμβαίνει στην επικοινωνία αλλοιώνοντας την υπόσταση των συνομιλητών…δημιουργώντας το ερώτημα αν το μέσο παραμένει τελικά φορέας ή αν χειραγωγεί την επικοινωνία. Ακόμα και τα προκατασκευασμένα smilies, τα avatars, τα emoticons λειτουργούν εξίσου καθοδηγητικά ως προς την πραγμάτωση της επικοινωνίας. Οι επικοινωνούντες...φαντάζονται, προσπαθώντας πάντα να αποκαταστήσουν το χαμένο κομμάτι στη διαδικασία της επικοινωνίας. Με όλα αυτά, επικοινωνούν τελικά με ένα « οιωνεί πρόσωπο» .

Το «οιωνεί πρόσωπο» υπήρχε πάντα. Στο διαδίκτυο όμως (όπως και στην τέχνη και την ψυχοπαθολογία) βρίσκει την πιο υπερτροφική μορφή του. Εξουσιάζεται από το μέσο γιατί δημιουργείται από αυτό...Στον κυβερνοχώρο παραμένει πάντα αλλοιωμένο, φαντασιακό.

Ο McLuhan χαρακτηρίζει ένα μέσο ως «ψυχρό» όταν αυτό επιδρά ταυτόχρονα και εις βάθος σε πολλές αισθήσεις μεταφέροντας μικρή ποσότητα πληροφορίας, η οποία όμως μπορεί να συμπληρωθεί από τον αποδέκτη (ακούμε τη φωνή του συνομιλητή στο τηλέφωνο και φανταζόμαστε χειρονομίες, εκφράσεις κ.λπ.). Στην επικοινωνία μέσω διαδικτύου το χαρακτηριστικό αυτό της συμπλήρωσης γιγαντώνεται. Το διαδίκτυο αποτελεί ίσως το πιο «καυτό» ψυχρό μέσο που διαθέτουμε. Μέσα από τις αράδες του chat και των messengers, μέσα από τις εικονικές ομάδες των net meetings...ακόμα και μέσα στις προσωπικές σελίδες και τα blogs πραγματώνεται η πιο μοναχική παράσταση επικοινωνίας με πρωταγωνιστή τον αποδέκτη, δευτεραγωνιστή το μέσο και απλό κομπάρσο τον πομπό. Ο δευτεραγωνιστής όμως και στη δραματουργία είναι αυτός που σχεδόν πάντα κινεί τα νήματα. Έτσι και ο αποδέκτης στην επικοινωνία μέσω διαδικτύου γίνεται αφέντης του μηνύματος αλλά και δούλος του μέσου..."

Σχετικά με την εργασία μου πάνω στα avatars :

Το θέμα της ανωνυμίας όπως προκύπτει από τη χρήση των avatars στα διάφορα forums (προσωπική άποψη) :

Τα avatars επιτρέπουν στους ανθρώπους να διατηρήσουν εν μέρει την ανωνυμία τους (εφόσον η πραγματική τους ταυτότητα δεν είναι γνωστή στους άλλους χρήστες). Ταυτόχρονα ωστόσο αποκαλύπτουν πτυχές της προσωπικότητας του χρήστη καθώς και την ψυχολογική - συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο χρηστης σε δεδομένη χρονική στιγμή. Ως συνέπεια από τα παραπάνω προκύπτει το γεγονός ότι, μέσω του avatar που επιλέγεις να σε αντιπροσωπεύει σε κάποιο forum, οι άνθρωποι σχηματίζουν μια εικόνα για σένα πρωτού σε γνωρίσουν, μια εικόνα που μπορεί να ανταποκρίνεται στον χαρακτήρα σου μπορεί όμως και όχι.

Ωστόσο, όπως κάθε είδους μεταμφίεση έτσι και τα avatars αποκαλύπτουν αλλά και ταυτόχρονα συγκαλύπτουν πτυχές της προσωπικότητας του χρήστη τους. Πολλοί χρήστες του Ιντερνετ, όταν συμμετέχουν σε διάφορα forums, τους αρέσει να ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο θα εκφράσουν την ταυτότητά τους, και αυτό το επιτυγχάνουν μέσω των avatars. Σε αυτή την περίπτωση οι χρήστες προτιμούν να εκφράσουν μέσω των avatars συγκεκριμένα στοιχεία της προσωπικότητας και να δείξουν προς τα έξω έναν χαρακτήρα που μπορεί να μην ανταποκρίνεται στον πραγματικό τους. Τα avatars λοιπόν παρέχουν στους χρήστες τους μια δυνατότητα πλαστοπροσωπίας.

Γιατί παρουσιάζουν οι χρηστες πλαστές ταυτότητες στα forums;

• Από προσωπική ανασφάλεια και λόγω κοινωνικού ρατσισμού. Ίσως να ντρέπονται για τον εαυτό τους και να θέλουν να δείξουν κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είναι. Για παράδειγμα, κάποιος ο οποίος είναι παχύς ή άσχημος μπορεί να χρησιμοποιεί ως avatar έναν πολύ όμορφο άντρα ή γυναίκα. Την προσωπική επικοινωνία που ενδεχομένως δεν έχει στην πραγματική ζωή προσπαθεί τουλάχιστον να την εξασφαλίσει μέσω του Internet.
• Πολλοί αναφέρουν πως αν δήλώσεις γυναικεία ταυτότητα χρησιμοποιώντας γυναικεία φωτογραφία ως avatar και αντίστοιχα γυναικείο nick-name, τα υπόλοιπα μέλη του forum και ιδίως οι άνδρες, είναι πολύ πρόθυμοι να σου απαντήσουν σε οτιδήποτε. Εκμεταλλευόμενοι λοιπόν την ιδιαίτερη μεταχείριση που ενίοτε απολαμβάνουν οι γυναίκες λόγω φύλου, μπορούν πιο εύκολα να πάρουν πληροφορίες και δεδομένα που θέλουν.
• Προκειμένου να πετύχουν απώτερους δόλιους σκοπούς. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Κατερίνα : "...Έχουν αναφερθεί ακόμα και περιστατικά όπου άνδρες υπογράφουν σε forums ως γυναίκες και χρησιμοποιούν γυναικεία φωτογραφία ως avatar προκειμένου να πείσουν νεαρά αγόρια να τους δείξουν γυμνές φωτογραφίες τους... (βλ. discussion )". Αντίστοιχα σχολιάζει ο Μάκης : "Πολλές γυναίκες, προκειμένου να αποφύγουν τυχόν πειράγματα από άνδρες, χρησιποποιούν ανδρικά avatars...(βλ. discussion )" για να παραπλανήσουν τα υπόλοιπα μέλη ως προς το φύλο τους.

Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψή μου; Για ποιούς άλλους λόγους ενδεχομένως θα επέλεγε κάποιος να δηλώσει πλαστή ταυτότητα σε ένα forum; Περιμένω απαντήσεις...